Kron xəstəliyi
Kron xəstəliyi dedikdə, həzm sisteminin xroniki residivləşən, bağırsağın müxtəlif nahiyələrində iltihabla və qranulyomatoz-xoralı zədələnmələrlə müşahidə olunan xəstəliyi başa düşülür.  Rastgəlmə tezliyi 1500:1 nisbətindədir. Xəstəlik hər yaşda, həm kişidə, həm də qadınlarda eyni tezlikdə rast gəlinir, lakin əsasən, 15-40 yaşarasında müşahisə olunur. Kron xəstəliyi əziyyətverici xəstəliklərə aiddir ,belə ki, insanın normal həyatını pozaraq, həyat ritminə mane olmuş olur.

 Xəstəliyin əsasında regional limfangiit durur, bu da bağırsaq divarının və mezenteriumun limfatik  stazına gətirib çıxarır. Bağırsağın zədələnən hissəsi ödemli, qalınlaşmış, hiperemiyalaşmış olur, iltihabi proses selikaltı qatdan başlayıb, sonra selikli, əzələ, və subseroz qata keçir və nəticədə bitişmələr, fistullar əmələ gəlir və bağırsağın həmin nahiyəsinin daralmasına səbəb olur. Qeyd etmək lazımdır ki, bu prosesə həzm traktının  bütün hissələri, ağız boşluğundan başlamış anus dəliyinə qədər cəlb olunur. Kron xəstəliyi ləng  inkişaf edir. Gedişi xroniki, residivləşəndir.

 Səbəbləri və simptomları

Səbəbləri: 

            Genetik faktorlar

             İnfeksiyalar

            Autoimmun pozğunluqlar

Kron xəstəliyi kəskinləşmə və remissiya ilə xarakterizə olunur. 

Kəskinləşmə zamanı aşağıdakı simptomlar müşahidə olunur:

            Qarında ağrı. Bəzən elə güclü ağrılar olur ki, xəstələrin ağrıkəsici preparatlara ehtiyacı olur.

            Qarın köpməsi. Qarın barabanı xatırladır.

            İshal. Çox vaxt tenezmlərlə müşayiət olunur.

            İştahanın zəifləməsi.

            Bədən kütləsinin azalması

            Temperaturun yüksəlməsi

            Düz bağırsaq qanaxması. Buna səbəb isə yaranan çat və xoralardır.

            Anus ətrafında abseslər və xoraların yaranması, səbəb isə daimi qıcıqlanma və infeksiyalaşmadır

            Anemiya, qan itirmə ilə bağlı meydana çıxır.

Yuxarıda göstərilənlərdən başqa, Kron xəstəliyinin kəskinləşmə mərhələsində əlavə kliniki əlamətlər də  müşahidə oluna bilər:

             Ağız boşluğunda xoralar

            Oynaqlarda ağrılar

            Səpgi

            Gözlərin iltihabı

            Dəridə xoralar

            Qaraciyərin iltihabı

            Hamilə qalmaqla bağlı problemlər, qadınlarda uşaq düşürmə riski

Kron xəstəliyi ağır gedişə malik xəstəliklər siyahısına aiddir və nəticədə insanların depressiyaya düşməsinə və onların həyatdan zövq almasına mane olub, insanları sevinc hissindən məhrum edir.

Kron xəstəliyinin uzunmüddətli olması digər ağırlaşmalarla da müşahidə olunur.

            Xarici və daxili fistullar

            Abseslər

            Bağırsaq daralması

            Perforasiya

            Massiv qanaxmalar

            Yoğun bağırsaq xərçəngi riskinin artması

 Diaqnoz və müalicə:

 Kron xəstəliyinin diaqnozu qan, nəcis analizi, siqmoidoskopiya, kolonoskopiya, barium-sulfat istifadə olunmaqla rentgenoloji müayinə (ağız boşluğundan qəbul edərək və ya imalə şəklində),USM, MRT, KT. Müayinələr isə əlbəttə ki, ağrısız şəraitdə aparılır.

 Müalicəyə pəhriz, hormonal terapiya, 5-aminosalisilaza, immunosupressorlar, iltihab əleyhinə preparatlar, antibiotiklər, simptomatik müalicə daxildir. Konservativ müalicənin effekti olmadıqda və ağırlaşmalar olduqda cərrahi müalicə aparılır. Xəstəliyin proqnozu xəstəliyin ağırlaşma dərəcəsindən və yayılmasından asılıdır. Bağırsağın ağır zədələnməsində proqnoz yaxşı deyil.